Tου Λεωνίδα Κουρή, πρώην δημάρχουΑθηναίων
Πριν από λίγες ημέρες παρουσιάστηκε η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση για τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ανασυγκρότησης του κέντρου της Αθήνας με άξονα τη λεωφόρο Πανεπιστημίου.
Η εξαιρετικά χρήσιμη, σε καιρούς χαλεπούς για τα δημόσια οικονομικά και όχι μόνο, χορηγική πρωτοβουλία του Ιδρύματος αποβλέπει, σύμφωνα με τα ανακοινωθέντα:
- Στο να καταστεί το κέντρο της πόλης τόπος προορισμού και όχι οδός διέλευσης οχημάτων.
- Στη λειτουργική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του κέντρου.
- Στην ενίσχυση των εμπορικών, διοικητικών και οικονομικών λειτουργιών της πρωτεύουσας.
Η πρωτεύουσα μας εκπέμπει εδώ και καιρό SOS και τέτοιες πολυεπίπεδες δράσεις, όπως αυτές που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό για την ανάκτηση του κέντρου, είναι απολύτως αναγκαίες, αν θέλουμε να ανατρέψουμε επιτέλους μια συνεχιζόμενη επί πολλά χρόνια πορεία υποβάθμισης και απαξίωσης.
Δυστυχώς στην παρουσίαση, όπως τουλάχιστον αποτυπώθηκε τόσο στα έντυπα όσο και στα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αυτόν που πριν από δύο δεκαετίες παρουσίασε για πρώτη φορά τον πυρήνα του σχεδιασμού που προτείνει σήμερα το Ίδρυμα Ωνάση. Τον Αντώνη Τρίτση, τον πρόωρα χαμένο Δήμαρχο Αθηναίων.
Την άνοιξη του 1991 προτάθηκε από τον Δήμαρχο της πρωτεύουσας Αντώνη Τρίτση η δημιουργία του «Τραμ της Αθήνας», ως ραχοκοκαλιάς ενός συνολικού προγράμματος δράσεων που αποσκοπούσαν:
- Στην ανάκτηση του ιστορικού και πολιτισμικού χαρακτήρα της πρωτεύουσας.
- Στην αναβάθμιση των μέσων μαζικής μεταφοράς.
- Στην προστασία του περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της.
Οι βασικοί άξονες του προγράμματος αποτυπώνονται στην προκαταρκτική μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο του 1991 από τον Δήμο Αθηναίων με τίτλο «Σύστημα τραμ για την Ιστορική Αθήνα». Στη μελέτη αυτήν, πέραν των οικονομοτεχνικών παραμέτρων για την εγκατάσταση του τραμ, προτάθηκαν συγκεκριμένα έργα για την αποκατάσταση της ενότητας και του χαρακτήρα του Ιστορικού Κέντρου.
Μεταξύ των πολλών έργων πολεοδομικής ανάπλασης, πρωτεύοντα χαρακτήρα είχαν οι πεζοδρομήσεις,με κυρίαρχη αυτήν της οδού Πανεπιστημίου.
Στη συνέχεια ο Δήμος Αθηναίων προχώρησε σε διεθνή διαγωνισμό που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά με δημοτικούς πόρους, για την τελική μελέτη που θα επέτρεπε την υλοποίηση του τραμ και των παράπλευρων έργων που είχαν προβλεφθεί.
Η συνολική μελέτη παρουσιάστηκε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1994. Συγκεκριμένα, προβλέπονταν δύο γραμμές τραμ. Η μια ήταν η λεγόμενη κυκλική διαδρομή, που συνέδεε το Γκάζι, το Θησείο, την Ακρόπολη, την Αμαλίας, την Πανεπιστημίου, το Αρχαιολογικό Μουσείο και στη συνέχεια επέστρεφε στο Γκάζι. Και η δεύτερη, η λεγόμενη γραμμική διαδρομή, από τα Άνω Πατήσια προς Φιξ Συγγρού και Φαληρικό Δέλτα.
Δυστυχώς, τόσο στο καθαυτό έργο του τραμ όσο και στα έργα πολεοδομικής ανάπλασης και αισθητικής αναβάθμισης του Ιστορικού Κέντρου της πόλης ακολουθήθηκε η γνωστή νεοελληνική συνταγή.
Στο ράφι
Η μελέτη, επαινεθείσα από όλους, κατέληξε στα ράφια των συναρμοδίων υπουργείων – και ήταν πολλά… – και ξεκίνησε το γαϊτανάκι κατασπατάλησης χρόνου και χρήματος, με ατέρμονες συζητήσεις και νέες μελέτες επί μελετών.
Αποτέλεσμα ήταν να καταλήξουμε, εν όψει υποτίθεται των Ολυμπιακών του 2004, στη σημερινή δαιδαλώδη χάραξη του τραμ που προκαλεί συχνά εύλογα ερωτήματα για τη σκοπιμότητά της. Αντίστοιχη υπήρξε και η τύχη των πολεοδομικών αναπλάσεων, αφού οι περισσότερες λησμονήθηκαν, με εξαίρεση δύο σημαντικές πεζοδρομήσεις, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και στην Ερμού.
Στα αθηναϊκά προβλήματα των αρχών της δεκαετίας του ’90 έχουν προστεθεί πολλά. Τα κυριότερα: οι εκρηκτικές διαστάσεις της λαθρομετανάστευσης και η εγκατάλειψη του κέντρου, που οξύνθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας της δεινής οικονομικής κρίσης που διέρχεται η πατρίδα μας. Τα οξυμμένα αυτά προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται ούτε με περιπτωσιακές αστυνομικές επιχειρήσεις εντυπωσιασμού ούτε με μακέτες αναπλάσεων που δεν υλοποιούνται.
Αντιμετωπίζονται με ένα συνολικό σχέδιο δράσης που θα εφαρμοσθεί αποτελεσματικά και αταλάντευτα με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Και βέβαια, με μια αυτοδιοίκηση όχι σε ρόλο θεατή, χειροκροτητή ή επικριτή των κατά καιρούς κυβερνητικών υπαγορεύσεων, αλλά σε ρόλο πρωταγωνιστικό, με προτάσεις και δράσεις για τη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητας της πόλης. Το απαιτεί η αναγέννηση της Αθήνας για την οποία πάλεψε ο Αντώνης Τρίτσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου